Mübadeleyi Zorunlu Kılan Sebepler

Osmanlı’nın hem ekonomik hem de fiziki açıdan içinde bulunduğu savaş sonrası çöküntü halinin ve Yunanistan’da evlerinden, varlıklarından olan, baskıcı politikaların hedefi halini alan Türk ve Müslüman halkın durumunun bir çözüme kavuşması gerekiyordu. Kimi diplomatlar, Yunan ülke sınırları içerisinde kalan ve baskı gören bu insanların Anadolu ve Trakya’daki evlerine dönmelerinin bir çözüm olabileceğini savunuyordu. Bu tartışmalar süredursun, henüz mübadele konusu gündeme dahi gelmemişken, zaten birçok Türk ve birçok Rum ile Ermeni, topraklarına dönebilmek için yollara düşmüş veya düşmek üzereydi. İsmet İnönü başkanlığındaki Türk heyeti, Lozan’a gittiğinde en çok bu hareketli nüfusa dair sorunlar ile karşı karşıya kaldı. Soruna kalıcı bir çözüm aranıyordu ve bir İsviçreli bilim adamı olan, aynı zamanda Nobel Barış Ödüllü diplomat Fridtjof Nansen’in önerileri doğrultusunda bir zorunlu nüfus değişimi, yani mübadele gündeme geldi.


Kaynak: Gökhan Sezer
"Bir Göçmen Kenti Olarak Bursa ve Bursa'nın Mübadilleri"