Mübadele Öncesi Yunanistan’ında Türkler

Türkler, Osmanlı’nın geçmişten gelen iskân politikaların da etkisiyle daha çok Batı Trakya’da ve Bulgar sınırında yaşıyorlardı. Zaman içerisinde 5 milyona yakın Türk’ün iskân edildiği bu coğrafyadaki halkın, bu sebeple Yunanlılarla ilişkilerinin sınırlı olduğu söylenebilir. Ancak buna rağmen Türkler ve Müslümanlar ile Yunanlıların, Türkiye’deki veya Bursa’dakine benzer şekilde, yıllarca ciddi sorunlar olmadan yaşadığı görülüyor. Fakat tıpkı ülkemizde olduğu gibi, emperyalist güçlerin kışkırtmaları ve aşırı milliyetçi grupların saldırıları Yunanistan topraklarında da Türk-Yunan halklarının bir arada yaşama çabasına darbe vurmuş ve iki halkı çokça karşı karşıya getirmeye başlamıştı.

Özellikle bazı bölgelerde ekili arazilerin büyük ölçüde Türklerin ve Müslümanların elinde olması Yunan Hükümetini ve milliyetçi kesimleri rahatsız etmekteydi. Türk Heyeti’nin Lozan görüşmeleri esnasında gönderdiği bir telgrafta konuyla ilgili verdiği “Yunanlılar, İstimlak Kanunu ile Müslümanların emvalini zapt etmişler ve etmektedirler. 1912’den bu yana yapılan bu kanunları tanınmamak üzere Müslümanların mallarını takdir ve tesviye ettirmeğe çalışıyoruz” şeklindeki bilgiler, Yunan topraklarındaki Türk ve Müslümanlara uygulanmaya başlanan baskının derecesini gözler önüne seriyor.

Öte yandan, Anadolu’da Yunan hâkimiyetinin sona ermesinin ardından mübadeleyi beklemeden Türk topraklarını terk eden Rum ve Ermenilerin, Türklerin de yaşadığı bölgelere yerleştirilmesi sorunların boyutunu büyütmüştür. Türklere yönelik saldırılar artmıştır. 2 Aralık 1922 tarihinde Türk evlerine saldırılar başlamış, 9 Türk hayatını kaybetmiştir. Nitekim aynı zamanda Mübadele Komisyonu Başkanlığı da yapan Ömer Dürrü Tesal, 1988 tarihli bir makalesinde bahsi geçen bu döneme dair: “Anadolu hezimeti günlerinde Yunanlıların intikam saldırıları daha da arttı. Tam bir terör ortamına dönüştü. Halk ihtiyaç maddeleri almak için bakkala gidemiyordu” ifadelerini kullanmıştır.


Kaynak: Gökhan Sezer
"Bir Göçmen Kenti Olarak Bursa ve Bursa'nın Mübadilleri"