Aile öykülerini anlatırken içine Selanik’in girdiği birkaç kitap dışında, Osmanlı dönemi Selanik’ini “edeple anlatan” kitaplar henüz yok. Öte yandan, son yıllarda Selanik’le ilgili çeviri kitapların sayısında bir artış gözlenmekte. Kent Osmanlı’dan çıkınca, ailesi tekrar İspanya’ya dönen Sefarad Yahudisi Leon Scıaky, “Elveda Selanik” adıyla roman yazıyor da... Anadolu’ya gelen Türklerin çocukları bu konuda tam siper! Kültür Bakanlığı’nın eski Selanik fotoğraflarını içeren “Yadigâr-ı Selânik” albümüne, Semavi Eyice’nin yazdığı uzunca bir “Önsöz” metin ile, Mehmet Ali Gökaçtı’nin “Nüfus Mübadelesi” kitabında yer alan iki yazısı var; hepsi o kadar.
"ELVEDA SELANİK"
Leon Sciaky,
Leon Sciaky,
Bu anı kitabında bizi Türk şeyh ve dervişlerin, Yahudi tüccar ve hahamların, Macar devrimcilerin, Bulgar çiftçilerin, Rum rahiplerin, Kürt bakkalların, Arnavut oduncuların ve Fransız okul müdürlerinin renkli dünyasıyla tanıştırıyor.
Selanik´te geçirdiği mutlu çocukluk dönemini ailesinin geçmişi ve tarihsel olaylarla iç içe dokuyarak anlatırken, bir yandan da İspanya, Portekiz ve İtalya´dan sürülüşlerinin ardından Osmanlı topraklarına göç eden Sefarad Yahudilerinin yerleştikleri yerleri yurt edinip kültürlerini nasıl yaşattıklarını yalın ve içtenlikli bir ifadeyle dile getiriyor. Bitmek bilmez çatışmalar, savaşmalar nedeniyle ailece elveda demek zoruda kaldıkları Selanik´in unutulmaz bir portresini çiziyor.
Düzenlemesini Seyfettin Ünlü’nün yapmış olduğu “Yadigar-ı Selanik Kartpostallarda Evvel Zaman” adlı albümde; Cumhuriyetimiz’in kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1881 de doğduğu şehir olan Selanik, 500 yıldan fazla bir zaman, Osmanlı egemenliğinde kalmış bir Türk şehri olarak; çağlar boyu önemini korumuştur. Selanik Osmanlı Döneminde neredeyse her sokağında Türk mimarisinin örnek eserleriyle donatılmıştır. Bugün bu eserlerin pek çoğu mevcut değildir. Bu albümde Türk Selanik’in zaman aynasında kartpostallarda kalan görüntüleri bir araya getirilerek hazırlanmıştır.
Mehmet Ali GÖKAÇTI
"NÜFUS MÜBADELESİ"
TANZİMAT ÇAĞINDA BİR OSMANLI ŞEHRİ
Meropi Anastassiadou
Selanik, 1830-1912 arasında Osmanlı modernleşme çalışmalarının vitriniydi. Tarihçi Meropi Anastassiadou'nun Selanik yerel arşivlerine dayanarak yaptığı bu çalışma, Osmanlı toplum ve ekonomisinin büyük bir dönüşüm içinde olduğu çağda, bu şehrin geçirdiği evrimi inceliyor. Selanik, hiç de sıradan olmayan bir şehirdir. Osmanlı Selanik'i de kendine özgü büyüleyici bir inceleme alanı oluşturur. Bu kuraldışı, fakat bazı çehreleriyle diğer Osmanlı liman şehirlerine çok benzeyen şehri, üç çeyerek asırlık bir dönem boyunca izliyoruz. 1840'lardan itibaren Avrupa ile ilişkilerin güçlenmesinin ve modernleşmenin etkisi altında büyümeye aday Doğu Akdeniz liman şehirlerinden biri olan Selanik'te yeni ulaşım ağları kuruluyor, her eve içme suyu getiriliyor, tramvaylar işlemeye başlıyor, sağlık hizmetleri altyapısı ıslah ediliyor, "modern" anlayışta birçok okul açılıyor, sanayi adım adım kuruluyor ve Selaniklilerin yaşam tarzları da adım adım değişiyor. Anastassiadou, doğup büyüdüğü şehri anlatırken bir sorgulama, bir tür tarihsel içebakışa girişme gerekliliği duyuyor.
Selanik'te Osmanlı Matbuatı Gonca-i Edep
Şeyda Aysun Oğuz, Sevengül Korkmaz
Selanik'in modern tarzda eğitim veren okullarından beslenen ve imparatorluk taşrasının ilk dergilerinden biri olan Gonca-i Edeb; doğa bilimleri, edebiyat, ahlak ve eğitim alanlarında odaklanmış; yeniliği / değişimi, ilerlemeyi / gelişmeyi, eğitimi / bilimi, sebat etmeyi / çalışmayı, iyi ahlakı ve sosyal yardımlaşmayı savunmuş ve öğütlemiş, hedef kitle olarak gençliği ön plana çıkarmış bir Osmanlı dergisidir."
0 yorum:
Bu yazımız hakkında
düşünce ve önerilerinizi lütfen bizimle paylaşın..!