Cahit Arf

CAHİT ARF

Matematikçi

11 Ekim 1910 Selanik, Kaylar kasabası doğumludur.

(d. 11 Ekim 1910, Selanik, Kaylar kasabası - ö. 26 Aralık 1997, İstanbul)

Türk matematikçi. Kendi adıyla bilinen matematik kuramları ile dünya çapında tanınır.

Doktorasını yapmak için gittiği Almanya'da, matematikçi Helmut Hasse ile birlikte önemli çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalar sonunda, matematikte Hasse-Arf Kuramı'nı geliştirdi. Arf değişmezi, Arf halkaları ve Arf kapanışları gibi kendi adıyla bilinen matematiksel terimleri bilim dünyasına kazandırdı.

Cahit Arf 1910 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nda, Selanik'in Kaylar kasabasında doğdu. 1912 yılında, henüz 2 yaşında iken Balkan Savaşı başladı. Selanik Yunan ordusunun denetimine girince, ailesi İstanbul'a kaçtı. Hatıralarında İstanbul'da dört yaşındayken okula gittiğini anlatır:

“ Okuldaki diğer öğrencilerle hiç oynamadım, utangaç bir çocuktum. Eğitimime Beşiktaş Sultanisi'nde devam ettim. Bir yangından sonra, Beşiktaş'ı terkedip bir yerden diğerine taşınmaya başladık. En sonunda Süleymaniye'de bir ev kiraladık. Buradan İstanbul Sultanisi'ne geçtim. Orada da aynı şeyler oldu. Ailem okulun dışına çıkmama izin vermiyordu, ancak okul iyi gidiyordu. ”

1919 yılında, 9 yaşında iken ailesi ile birlikte Ankara'ya taşındılar. Kısa bir süreliğine İstanbul'a döndükten sonra İzmir'e taşındılar. Matematiğe olan ilgisi, İzmir'de onu öklid geometrisinden sorular çözmeye teşvik eden bir öğretmeni tarafından körüklendi. 1926'ya gelindiğinde babasının biraz birikmiş Fransız frankı vardı ve ekonomik koşullar nedeniyle Fransa'da iyi bir eğitim alması daha ucuz bir seçenek hale gelmişti. Bu dönemi şöyle anlatır:

“ Ailem beni Fransa'ya, amcamın arkadaşlarıyla yaşamaya gönderdi. Orada St Louis Lisesi'ne kaydoldum, ama fazla Fransızca bilmiyordum. Bütün bildiğim bana okulda öğretilen kadardı. Matematik sınavında en iyi sonucu ben aldım ve bu yüzden üç yıllık liseyi iki yılda bitirdim, buna karşılık babamın gönderecek başka frankı kalmadığından Türkiye'ye döndüm.

Yüksek öğrenimini Fransa'da Ecole Normale Superieure'de 1932'de tamamladı. Bir süre Galatasaray Lisesi'nde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde doçent adayı olarak çalıştı. Doktorasını yapmak için Almanya'ya gitti.

Türkiye'ye döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde profesör ve ordinaryus profesörlüğe yükseldi ve 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Kolej'de Matematik dersleri vermeye başladı. 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bilim kolu başkanı oldu.

Daha sonra gittiği Amerika Birleşik Devletleri'nde araştırma ve incelemelerde bulundu; Kaliforniya Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak görev yaptı. 1967 yılında Türkiye'ye dönüşünde Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde öğretim üyeliğine getirildi. 1980 yılında emekli oldu. Emekliye ayrıldıktan sonra TÜBİTAK'a bağlı Gebze Araştırma Merkezi'nde görev aldı. 1985 ve 1989 yılları arasında Türk Matematik Derneği başkanlığını yaptı.

Onuruna yapılan cebir ve sayılar teorisi üzerine uluslararası bir sempozyum, 1990'da 3 ve 7 Eylül tarihleri arasında Silivri'de gerçekleştirilmiştir. Halkalar ve geometri üzerine ilk konferanslar da 1984'te İstanbul'da yapılmıştır. Arf, matematikte geometri kavramı üzerine bir makale sunmuştur.

Cahit Arf, cebir konusundaki çalışmalarıyla dünyaca ün kazanmıştır. Sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliği konusundaki yaptığı çalışmalar, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin "Arf değişmezi" ve "Arf halkaları" gibi literatürde adıyla anılan çalışmaları matematik dünyasının ünlü matematikçileri arasında yer almasını sağladı. Matematik literatürüne "Arf Halkaları, Arf Değişmezleri, Arf Kapanışı" gibi kavramların yanısıra "Hasse-Arf Teoremi" ile anılan teoremler kazandırmıştır.

Cahit Arf 1997 yılının Aralık ayında, İstanbul'da bir kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirmiştir. Mevcut 10 Türk Lirasında Cahit Arf'ın resmi bulunmaktadır.

Cahit Arf, matematiği bir meslek dalı olarak değil, bir yaşam tarzı olarak görmüştür. Öğrencilerine sürekli "Matematiği ezberlemeyin kendiniz yapın ve anlayın" demiştir. Hakkında yazılmış bir yazıda şöyle denmiştir:

“ ...Bir zamanlar integrali bilen kimselerin matematikçi, üstel fonksiyonu bilenlerin ise büyük matematikçi sayıldığı ülkemizde derin matematik konularının tartışılacağı hayal bile edilemezdi. Cahit Arf, Türkiye'de matematiğin o günlerden bu günlere gelmesinde en büyük rolü oynamıştır. ”

Cahit Arf "Matematik esas olarak sabır olayıdır. Belleyerek (ezberleyerek)değil keşfederek anlamak gerekir" demiştir.

"Matematik de resim, müzik ve heykel gibi bir sanattır." diyerek matematiğin sanatsal yönünü vurgulamıştır.